een plek om te blijven

over dingen die duren

#eenplekomtelezen – mei update

Een plek om te blijven is vooral een blog over duurzaam en (licht)groen leven, maar omdat boeken en literatuur mijn andere grote passie zijn, leek het me leuk om ook daar af en toe wat over te schrijven. Om het allemaal wat overzichtelijk te houden, bedacht ik #eenplekomtelezen, een maandelijkse update waarin ik vertel over de boeken die ik die maand gelezen heb of waarin ik andere boekgerelateerde content deel. Hier komt dus de eerste! 

Zoals ik in eerdere blogposts al schreef, stond mei vooral in het teken van onze verhuizing. Verhuizen betekent stress. En stress betekent comfort reads. De Harry Potter-serie is voor mij de ultieme comfort read. Omdat ik de serie al zo vaak gelezen heb, ken ik het verhaal, maar weet ik dus ook dat ik me in een wereld onderdompel waar ik me veilig in voel. Het fijnste aan de Harry Potter-boeken is voor mij dan ook niet de spanning van de verhaallijn, maar zijn net die momenten waarop er zo goed als niets gebeurt, momenten waarin Harry, Ron en Hermione gewoon op Hogwarts zijn en J.K. Rowling op magistrale wijze (ja, fan hoor) haar wereld en personages opbouwt. Harry Potter and the Goblet of Fire was voorheen zeker niet een van mijn favorieten uit de reeks, maar ik heb er deze keer veel meer van genoten dan ik verwacht had. Ik vind de Quidditch World Cup sowieso een heel leuk begin van het boek, maar ook de relatie tussen Harry en Sirius wist mij deze keer veel meer te raken. Leuk hoe bij elke herlezing andere dingen opvallen en naar de voorgrond treden.

Tot een paar jaar geleden las ik voornamelijk boeken in het Nederlands, maar mijn liefde voor Nederlandstalige auteurs ebde langzaam maar zeker weg. Omdat ik het gevoel had dat er vooral aandacht was voor een bepaald soort boeken: door blanke, zelfgenoegzame mannen voor blanke, zelfgenoegzame mannen. Dat soort boeken hoef ik niet meer. Onder invloed van booktube (lees: youtubers die video’s maken over boeken) begon ik meer en meer Engelstalige boeken te lezen en kwam mijn liefde voor lezen en literatuur weer terug. Omdat ik ook boeken recenseer voor Mappalibri kreeg ik een tijd geleden De avond is ongemak van Marieke Lucas Rijneveld in handen, en onder invloed daarvan ging ik op zoek naar nieuwe, vrouwelijke stemmen in de Nederlandse literatuur. Marjolijn van Heemstra is daar ongetwijfeld een van. En we noemen hem is het relaas van een zoektocht naar een mysterieus familielid waar door de jaren heen een mythe over ontstaan is die niemand nog kan verifiëren of ontrafelen. Het is een toegankelijke reflectie over geschiedenis en de kracht van verhalen, een boek dat zich afvraagt wat het betekent om een kind te krijgen in een wereld waarin de lijn tussen waarheid en leugen steeds vager wordt. Omwille van die onderwerpen vond ik het een heel interessant boek, mooi geschreven ook. Gedurende de tweede helft begon het wel wat te sleuren en moest ik vaker op zoek gaan naar motivatie om weer verder te lezen.

Een ander boek dat zeker op het lijstje van vernieuwende, Nederlandstalige aanwinsten mag is Concept M van Aafke Romeijn. Tijdens het lezen was ik ervan overtuigd dat dit mijn lievelingsboek van de maand zou worden. Werd het uiteindelijk niet, maar het geeft wel aan hoe leuk ik dit boek vond. Elders schreef ik al uitgebreider over waarom dit zo’n goed boek is, maar ik vat het hier nog even samen. Concept M is een politieke science fiction over Nederland in het jaar 2020. In dat Nederland lijden steeds meer en meer mensen aan de ziekte kleurloosheid; een ziekte die ervoor zorgt dat ze afhankelijk zijn van dure kleurstofampullen om te overleven. De vraag ontstaat of de maatschappij wel voor die kosten moet opdraaien. Het Nederland van Concept M lijkt dus wel een omkering van het Nederland van nu. Het spel met te veel kleur of te weinig geeft de roman een interessante gelaagdheid. Bovendien is het ook gewoon goed geschreven, in een toegankelijke rechttoe rechtaan-taal die niet aan literariteit inboet. Aan wie graag romans leest die spelen met engagement en subtiele politieke reflectie, zou ik Concept M zeker aanraden.

En dan, trommelgeroffel, het beste boek van de maand, met kilometers voorsprong: When I Hit You: Or, the Portrait of the Writer as a Young Wife van Meena Kandasamy. Dit boek is, zoals de titel al zegt, een portret van een pas getrouwde schrijfster. Het is ook een boek over huiselijk geweld. Daarom had ik aanvankelijk een beetje schrik om eraan te beginnen. Boeken met zulke onderwerpen zijn vaak (vanzelfsprekend) nogal zwaar en overweldigend. Dat was dit boek inderdaad, maar niet op een negatieve manier. Wat ik er zo goed aan vind, is dat het de mechanismen van emotioneel en fysiek misbruik toont op een manier waarop de verscheurdheid van het slachtoffer heel behapbaar wordt. “Waarom liep je niet gewoon weg?”, een vraag die veel mensen blijkbaar stellen als slachtoffers vertellen over huiselijk geweld, krijgt in dit boek een duidelijk antwoord. Het hoofdpersonage is een intelligente vrouw uit de Indische middenklasse. Daarmee ontkracht dit boek dus het cliché dat enkel kansarme vrouwen, aan de onderkant van de samenleving, slachtoffer zouden zijn van huiselijk geweld. Er zijn nog tal van andere redenen waarom ik denk dat iedereen dit boek zou moeten lezen: omdat het een reflectie is op het maatschappelijke draagvlak van misbruik, op de manier waarop de westerse intellectuele geschiedenis misbruik negeert of zelfs verheerlijkt. Ik heb sinds lange tijd niet meer zoveel gevoeld als tijdens het lezen van When I Hit You. Geleerd trouwens ook. Gewoon lezen dus.

Als je geïnteresseerd bent in meer recensies of boekentips, kan je me altijd volgen op mijn instagram @lookslikedbooks waar ik (om het wat gescheiden te houden) enkel post over boeken. Veel leesplezier!

 

#meiplasticvrij – halftijdse update

Ik hoorde relatief laat over Mei Plasticvrij, een maand in het leven geroepen om ons bewuster te maken van ons plasticverbruik en te tonen dat het niet eens zo moeilijk is, dat afvalbewuster leven. Ik en mijn vriend wilden graag meedoen, ondanks ons gebrek aan voorbereiding. In het verleden hadden we wel al eens halfslachtige pogingen gedaan om ons gebruik van plastic te verminderen, maar die pogingen bleven vooral pogingen in ons hoofd eerder dan dat ze ook werkelijk naar de praktijk werden omgezet. Nog steeds onder de indruk van Leonardo Dicaprio’s documentaire Before the flood (aanrader!), besloten we deze keer onze ideeën over plasticvervuiling ook daadwerkelijk naar de praktijk om te zetten. Zo gezegd, zo gedaan dan maar?

Het begin van mei stond in het teken van onze verhuizing – haat, haat, haat verhuizen, trouwens. Blijkt dat een plasticvrije verhuizing niet zo vanzelfsprekend is. Nieuwe spullen kopen, afhaalmaaltijden want geen tijd om zelf eten te maken, drank voor verhuizers want zo’n flesje of blikje is toch handiger dan kraantjeswater. Ook schoonmaakmateriaal bleek niet zo makkelijk te vinden zonder plastic. Al hadden we onszelf voorgehouden dit extra plasticverbruik niet als een mislukking te zien (verhuizen is een factor die in een normale maand niet zou meespelen), toch werden we meteen met de neus op de feiten gedrukt: plastic is werkelijk overal.

Onze verhuis betekende echter ook dat we nu dichtbij een van twee de vestigingen van Ohne wonen, de verpakkingsvrije winkel van Gent. Kwam in deze plasticvrije maand wel van pas dus. En gaf ons hoop om de maand die toch een beetje in mineur begonnen was met goede moed verder te zetten. Wij dus met onze herbruikbare verpakkingen naar de winkel. Het systeem bij Ohne is heel eenvoudig: je weegt op voorhand de verpakkingen die je hebt meegebracht en vult ze vervolgens met de producten die je wil kopen. Easy peasy. Onze conclusie na een aantal bezoeken: heel handig voor dingen als pasta, rijst, ontbijtgranen, noten en koffie en thee. Minder handig voor groenten en fruit (aanbod is beperkt) en plantaardige zuivelalternatieven. We blijven ook na deze maand zeker teruggaan naar Ohne, maar het is (tenminste voor ons) niet realistisch om er al onze boodschappen te doen.

Wat we niet vinden bij Ohne, kopen we in de reguliere supermarkt of op de markt. Eerst dachten we eraan om groenten en fruit via een wekelijks groentepakket aan te kopen. Zulke pakketten zijn in de regel verpakkingsvrij, biologisch en je koopt je groenten en fruit (bijna) rechtstreeks van de boer en stimuleert dus de korte keten. In de regio rond Gent vind je zulke pakketten bijvoorbeeld bij De Wassende Maan en de Kollebloem. Uiteindelijk hebben wij ervoor gekozen om onze groenten en fruit toch elders te halen, omdat we liever zelf kiezen welke groenten we eten en welke hoeveelheden we daarvan kopen. Maar het is op zich een goed alternatief voor groenten uit de supermarkt, dus als je graag groenten ontdekt die je misschien zelf niet snel zou kopen, loont het zich om eens een groenteabonnement te proberen. Wij halen onze groenten en fruit intussen op de bioMARKT op het Maria-Hendrikaplein aan het Sint-Pietersstation. Alle voordelen van een groenteabonnement (biologisch, verpakkingsvrij en korte keten), meer dan keuze genoeg en bovendien krijgt de boer die de groenten voor je kweekt er een gezicht. Bij Bruud, de Gentse bakker die op dezelfde markt staat, krijg je trouwens twintig cent korting als je je broodzak recycleert en de volgende keer weer meebrengt.

Halftijdse conclusie?

Met stip op een: het besef van hoeveel plastic je als individu verbruikt is overweldigend. Ik denk dat iedereen zich er wel een beeld bij kan vormen dat hij/zij veel afval produceert, maar als je je voor een tijdje ook echt focust op het verminderen van dat afval realiseer je je pas echt wat je zelf verbruikt. En dat is veel meer dan het beeld dat je op voorhand had. In die zin is Mei Plasticvrij alvast voor ons een meer dan geslaagd initiatief.

Op twee: hoe moeilijk het soms is om vooruit te willen in een samenleving die van duurzamer leven geen prioriteit maakt. Dat klinkt misschien zwaar en negatief en er bestaan natuurlijk al heel eenvoudige alternatieven voor leven met plastic die heel goed werken (denk aan verpakkingsvrije winkels, groentepakketten, lokale markten), maar over het algemeen is het gebruik van plastic overal zo vanzelfsprekend geworden, dat het soms vooral dweilen met de kraan open is. Dat neemt natuurlijk niet weg dat het wel degelijk zin heeft om het toch te proberen, maar ik denk dat het belangrijk is om aan te kaarten dat een plasticvrij leven heus niet vanzelfsprekend is. Deze conclusie geldt overigens niet alleen voor plasticvrij consumeren, maar geldt voor elke vorm van bewuster en duurzamer leven.

Op drie: dat we er graag mee verder doen. Ondanks de ‘moeilijkheden’ die Mei Plasticvrij met zich meebrengt, voelen we heel sterk de noodzaak ervan. Bovendien is het ook gewoon heel leuk en motiverend om je afvalzak leeg (lees: leger) te zien blijven. En een hobbelige weg is natuurlijk ook gewoon een weg.

Fotocredits: Natgeo instagram, Gondola, Het Zero Waste Project

Earth Day 2018 – vijf kleine veranderingen met een grote impact

Het is vandaag 22 april 2018, Earth Day. Geen betere dag te vinden voor een eerste post. In dit artikel geef ik je vijf tips, vijf kleine dingen die je zelf kunt doen en die eigenlijk niet zoveel moeite of energie vergen, maar toch een grote impact hebben. Omdat je heus geen doorwinterde wereldverbeteraar hoeft te zijn om een steentje bij te dragen.

Maar eerst: wat is Earth Day nu precies? Earth Day, of in het Nederlands gewoon Dag van de Aarde, is een wereldwijd jaarlijks terugkerend evenement. Doel van deze dag is om mensen te laten stilstaan bij hun gedrag als consument en welke impact dat gedrag heeft op de aarde. Zelf vind ik deze reminder erg nuttig. Hoewel ik me best bewust ben van de impact van mijn consumentengedrag, durf ik me soms ook te verliezen in de constante drang naar meer. Meer willen, meer kopen. En ik veronderstel dat ik daar niet alleen in ben. Een iniatief als Earth Day drukt je vervolgens weer even met de neus op de feiten, want ook al ken je die al, zo’n jaarlijkse herinnering haalt ze toch weer even van onder het stof.

Dit jaar focust Earth Day op het (overbodige) gebruik van plastic. Plasticvervuiling brengt niet alleen schade toe aan het land en de oceanen, het heeft ook een enorm negatieve impact op het leven van dieren (in en uit het water) én op onze eigen gezondheid. Mijn eerste twee tips gaan dan ook over het verminderen van plastic!

1) Koop alleen wat je echt nodig hebt

Dit lijkt misschien een evidentie, maar dat is het in de praktijk echt niet. Slimme marketingcampagnes doen ons graag geloven dat we van alles nodig hebben, maar is dat echt wel zo? Die vraag kun je je stellen op tal van vlakken, gaande van voeding tot kleding en spullen in het algemeen. Ik zeg niet dat iedereen nu meteen een hardcore minimalist moet worden – ben ik zelf immers ook niet -, maar het bespaart je geld, ruimte en allerlei verpakkingen als je je probeert te beperken tot de basis. Maak bijvoorbeeld eens een lijstje voor je naar de supermarkt gaat, of kijk eens naar je kleerkast voor je een nieuw kledingstuk koopt. Op die manier verklein je de kans dat je impulsief dingen koopt die je eigenlijk niet nodig hebt. Als je bijvoorbeeld wel echt iets kunt gebruiken, maar slechts voor een keer, neem nu een boormachine, kan je eerst kijken of je die niet van iemand kunt lenen.

2) Kijk na of er van de dingen die je wilt kopen een variant bestaat zonder (plastic) verpakking

Als je dan toch iets wilt kopen of gewoonweg nodig hebt, kijk dan of het ook zonder plastic kan. Of nog beter: zonder verpakking. Daar hoef je echt niet zoveel moeite voor te doen. Als je bijvoorbeeld een tros tomaten koopt in de supermarkt, kies dan de variant zonder verpakking. In een groot aantal steden heb je tegenwoordig verpakkingsvrije winkels. Super! Maar het is natuurlijk niet voor iedereen weggelegd om daar zijn of haar boodschappen te doen. Probeer je alleszins bewust te worden van de grote hoeveelheid verpakking die je als consument aankoopt en daarna weer in de vuilnisbak gooit.

Minderen met plastic geldt trouwens heus alleen niet voor voedsel. Misschien kun je ook overstappen naar verpakkingsvrije zeep en andere verzorgingsproducten? Denk na wat voor jou haalbaar is, maar laat je bij je volgende aankoop vooral verleiden door deze leuke solid zeepjes van Lush! (Elke verpakking die je bij Lush koopt, kan je trouwens terugbrengen naar de winkel. Voor elke vijf potjes die je terugbrengt, krijg je bovendien een gratis gezichtsmasker.)

3) Probeer zo weinig mogelijk water te verspillen

Waterverspilling is iets waar ik zelf ook echt nog bewust mee bezig moet zijn. Ik dacht bijvoorbeeld dat ik “echt niet zo lang” douch, tot ik het eens getimed heb: bleek dat ik gemiddeld 25 minuten onder de douche sta. Dat kan dus echt wel beter. Nu probeer ik maximaal een kwartier onder de douche te staan en die tijd steeds verder af te bouwen. Dat zou ik jou ook aanraden. Ga niet ineens van 25 naar 5 minuten, die overgang is veel te groot, maar probeer de tijd die je onder de douche spendeert geleidelijk te verminderen. Nog zo’n ding waar je makkelijk water mee kunt besparen: tanden poetsen. Draai gewoon de kraan dicht terwijl je je tanden poetst, heel eenvoudig, maar het maakt een groot verschil.

4) Trek elektrische toestellen die je niet gebruikt uit het stopcontact

Nog zo’n evidentie, maar toch: hoe vaak vergeet je je telefoonoplader uit het stopcontact te halen? Of laat je die er gewoon insteken omdat het gemakkelijker is? Zulke dingen verbruiken niet alleen veel stroom, ze zijn ook nog eens gevaarlijk. (‘Veel stroom’ is natuurlijk relatief. Zo’n oplader verbruikt voor jou persoonlijk misschien niet zoveel, maar bedenk je maar eens dat er miljoenen of miljarden van die opladers continu in het stopcontact zitten.)

Heb je andere apparaten die je niet dagelijks gebruikt? Ik denk bv. aan een microgolfoven, radio, etc. Haal ze uit het stopcontact op de momenten dat je ze niet nodig hebt.

5) Beperk je vleesconsumptie

Last but not least: vlees. Deze afbeelding vat het al goed samen. Vleesconsumptie is enorm belastend voor het klimaat. Probeer daarom eens wat minder vlees te eten. Je hoeft niet meteen volledig vegetarisch te gaan eten (super als je het wel doet trouwens!), maar enkele dagen per week je maaltijd vegetarisch of zelfs veganistisch maken, is al een hele stap in de goede richting. Je vindt tegenwoordig overal eenvoudige vegetarische gerechten, dus laat je inspireren om het zelf ook eens te proberen.

Fotocredits: Accuweather, hetkanwel, Lush, Nudge.